Bitwa pod Kressenbrun (1260). Rywalizacja o dominację w Europie Środkowej

Droga do bitwy

W połowie XIII wieku Czechy pod rządami Przemysła Ottokara II stały się kluczowym graczem w Europie Środkowej. Dzięki zręcznym podbojom i politycznym sojuszom Ottokar rozszerzył swoje władztwo na takie terytoria jak Austria, Karyntia czy Cheb (Eger). Ambicje czeskiego władcy spotkały się jednak z oporem innych potęg regionalnych, zwłaszcza Węgier.

Król Bela IV, dążąc do ograniczenia wpływów Przemysła, zawiązał sojusz obejmujący licznych władców Europy Wschodniej i Środkowej. W jego szeregach znaleźli się władca Rusi Halickiej Daniel, książę krakowski Bolesław Wstydliwy oraz wojska Serbów, Bułgarów, Wołochów i Greków. Siły sprzymierzonych, choć prawdopodobnie zawyżone przez kronikarzy do liczby 150 tysięcy żołnierzy, stanowiły pokaźną armię.

Z kolei Przemysł Ottokar II dysponował mniejszym, lecz doskonale zorganizowanym i wyposażonym wojskiem, które liczyło około 35 tysięcy żołnierzy, w tym 7 tysięcy ciężkozbrojnych rycerzy. W jego armii walczyli Czesi, Morawianie, Austriacy oraz posiłki z Magdeburga, Miśni i Śląska.

Rozmieszczenie wojsk nad rzeką Morawą

Obie armie rozłożyły swoje obozy wzdłuż granicy węgiersko-morawskiej, rozdzielone rzeką Morawą. Czesi zajęli prawy brzeg rzeki, podczas gdy Węgrzy rozstawili swoje siły na lewym brzegu. Przeprawa przez rzekę była ryzykowna i obie strony obawiały się podjęcia takiego kroku, ponieważ przeciwnik mógł łatwo zaatakować wojska w trakcie przeprawy.

Po długim impasie Przemysł Ottokar II zaproponował honorowe rozwiązanie – jedna z armii mogła przekroczyć rzekę nieatakowana przez przeciwnika, przy założeniu, że rozejm potrwa do południa 13 lipca. Bela IV zgodził się na tę propozycję, jednak sytuacja szybko się zmieniła.

Bitwa pod Kressenbrunn (1260)

Czesi, sądząc że nic im nie grozi, wycofali część swoich sił od granicy. Węgrzy, dostrzegając to, postanowili zadziałać. Syn Beli IV, Stefan, poprowadził węgierskie oddziały przez rzekę, uderzając na zaskoczone czeskie wojska w pobliżu wsi Kressenbrunn.

Początkowo Węgrzy mieli przewagę, jednak sytuacja szybko się odwróciła. Na pomoc zaatakowanym oddziałom ruszyły główne siły Przemysła Ottokara II. Czeskie rycerstwo, uderzając z flanki, rozbiło węgierskie szeregi. W walce ciężko ranny został książę Stefan, którego wyniesiono z pola bitwy.

W obliczu zdecydowanego kontrataku czeskiego, węgierskie wojska wpadły w panikę i rozpoczęły chaotyczny odwrót. Wiele tysięcy żołnierzy węgierskich zginęło podczas ucieczki, a znaczna część utonęła w rzece Morawie. Straty Węgrów wyniosły około 10 tysięcy ludzi, co przesądziło o ich ostatecznej klęsce.

Czytaj również: Oblężenie Krakowa (1345). Sromotna klęska Czechów

Skutki bitwy pod Kressenbrunn

Zwycięstwo Przemysła Ottokara II miało kluczowe znaczenie polityczne i militarne. Bela IV został zmuszony do podpisania pokoju w Wiedniu, który zawarto 31 marca 1261 roku. Na mocy tego porozumienia Węgrzy odstąpili zwycięzcom Styrię.

Porozumienie dodatkowo przypieczętowano małżeństwem Przemysła Ottokara II z Kunegundą, wnuczką Beli IV. Ślub odbył się jeszcze w tym samym roku w Hainburgu.

Zwycięstwo umożliwiło Ottokarowi umocnienie władzy na nowo zdobytych ziemiach. Wkrótce założył miasto Marchegg, które stało się symbolem jego dominacji na tym obszarze.

Czytaj również: Bitwa o Witkową Górę (1420). Wielki triumf Jana Žižki

Upamiętnienie zwycięstwa

Aby uczcić swoje zwycięstwo, Przemysł Ottokar II ufundował w 1263 roku klasztor cystersów Zlatá Koruna. Do klasztoru sprowadzono zakonników z Heiligenkreuz, podkreślając znaczenie triumfu jako aktu woli Bożej.

W 2010 roku, z okazji 750-lecia bitwy, w miejscu starcia wzniesiono kamienny obelisk z tablicą pamiątkową, przypominającą o historycznym znaczeniu tego wydarzenia.

Czytaj również: Bitwa nad rzeką Trutiną. Jedna z najważniejszych batalii w dziejach Polski i Czech

Wybór literatury

• Mika N., Walka o spadek po Babenbergach 1246-1278, Racibórz 2008.