Czy żony Zygmunta Augusta rzeczywiście były bezpłodne?

Były chore, cierpiały na epilepsję i nie urodziły następcę tronu. Wciąż pokutuje przekonanie, że to małżeństwa Zygmunta Augusta z Elżbietą i Katarzyną Habsburżankami doprowadziły do wygaśnięcia dynastii Jagiellonów. A co, jeśli to król był bezpłodny i nieważne z kim by się ożenił i tak nie miałby dzieci?

Anna i Konstancja – żony Zygmunta III Wazy

Żony króla Polski i Wielkiego Księcia Litewskiego Zygmunta III Wazy pochodziły z kazirodczego związku. Były córkami Karola Styryjskiego i jego siostrzenicy Marii Anny Wittelsbach.

Anna Habsburżanka zyskała na dworze ogromną sympatię i popularność. Urodziła syna Władysława, który później został królem Polski. Niestety, królowa zmarła w 1598 roku, gdy chłopiec miał trzy lata. Królowa urodziła w sumie piątkę dzieci, ale wieku dorosłego dożył tylko Władysław.

Po śmierci pierwszej żony Zygmunt III Waza ożenił się z jej rodzoną siostrą Konstancją, co nie spodobało się Kościołowi, który uważał ten związek za kazirodczy i niegodny. Konstancja Habsburżanka wydała na świat kilkoro dzieci, w tym przyszłego króla Polski i Wielkiego Księcia Litewskiego Jana II Kazimierza Wazę.

Sama królowa Konstancja Habsburżanka zmarła po tym, jak w upalny dzień uczestniczyła w procesji Bożego Ciała, po czym dostała udaru.

Cecylia Renata Habsburżanka – pierwsza żona Władysława IV Wazy

Pierwszą żoną starszego syna Zygmunta III Wazy była Cecylia Renata Habsburżanka (córka cesarza Ferdynanda II Habsburga). Jej koronacja odbyła się w Warszawie co wywołało sprzeciw sejmu i nakaz, aby kolejne koronacje królowych odbywały się już w Krakowie

Z Władysławem miała syna Zygmunta Kazimierza Wazę, który był jednak obciążony wadami genetycznymi z racji bliskiego pokrewieństwa swoich rodziców i przez to był chorowity. Zmarł w 1647 roku w wieku 7 lat.

Krótko po Zygmuncie Kazimierzu zmarł także jego ojciec Władysław IV Waza, a jego następcą został jego przyrodni brat – Jan Kazimierz.

Eleonora Habsburżanka – żona Michała Korybuta Wiśniowieckiego

Eleonora Habsburżanka była córką cesarza Ferdynanda III Habsburga i jego żony Eleonory Gonzagi. Żona króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego zaszła w ciążę, ale poroniła. Doszło do tego, gdy królowa tańczyła na weselu jednej ze swoich dwórek. Nagle w tańcu upadła.

Później natomiast potknęła się przy wsiadaniu do karety i również przewróciła się. Następnie przez kilka dni leżała w łożu i poroniła syna.

Dzieciństwo Zygmunta Augusta i późniejszy romans z dwórką Bony Sforzy

Zygmunt II August w dzieciństwie chorował na świnkę. Choroba ta może prowadzić u chłopców do zapalenia jąder, co skutkuje bezpłodnością. U syna królowej Bony Sforzy i Zygmunta Starego powodem bezpłodności mogły być też kontakty seksualne, które król utrzymywał z dwórką swojej matki Dianą di Cordona. Kobieta ta mogła zarazić Zygmunta Augusta kiłą, która również prowadzi do bezpłodności.

Te wszystkie okoliczności mogły sprawić, że to wcale nie chore na epilepsję żony Zygmunta Augusta były bezpłodne, lecz on sam. Zwłaszcza, że padaczka nie wyklucza ciąży.

Zygmunt August wstydził się swojej pierwszej żony Elżbiety Habsburżanki. Jej siostra Katarzyna miała zajść w ciążę urojoną, ale to dlatego, że była pod ogromną presją męża i brata. Ten ostatni, gdyby został regentem w imieniu swojego ewentualnego siostrzeńca, mógłby przejąć polski tron. Jednak nie ma wystarczających dowodów na to, że Katarzyna rzeczywiście zaszła w urojoną ciążę.

Powyższe przykłady polskich królowych z dynastii habsburskiej, które zachodziły w ciążę mogą potwierdzać fakt, że to z Zygmuntem Augustem i jego płodnością mógł być problem.

Bibliografia:

• Cynarski Stanisław, Zygmunt II August, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1988.
• Rudzki Edward, Polskie królowe. Żony królów elekcyjnych, Warszawa 1990.