Jadwiga Jagiellonka. Niepełnosprawna córka Zygmunta Starego

Król z przypadku

Zygmunt Stary był piątym z kolei synem króla Polski i wielkiego księcia litewskiego – Kazimierza IV Jagiellończyka i jego żony Elżbiety Rakuszanki zwanej „matką królów”. Początkowo w ogóle nie był brany pod uwagę przy sukcesji tronu. Po śmierci ojca władcą Polski został starszy brat Zygmunta – Jan Olbracht. Kolejnego syna Kazimierza Jagiellończyka – Aleksandra – wybrano natomiast na wielkiego księcia litewskiego.

W zaistniałej sytuacji Zygmunt udał się na Węgry do jeszcze innego brata – Władysława, który był królem Czech i Węgier. Poznał tam morawską mieszczkę Katarzynę Ochstat (Telniczankę), która była dwórką jego matki. Para doczekała się trójki dzieci i zamieszkała na zamku w Głogowie, ponieważ Zygmunt na otarcie łez otrzymał od brata księstwo głogowskie.

Wkrótce zaczęli umierać bracia Zygmunta. Pierwszy umarł bezpotomnie Jan Olbracht. Po jego śmierci (1501) na polskim tronie zasiadł Aleksander Jagiellończyk. Jednak i jemu nie było dane długo rządzić. Co prawda, ożenił się z Heleną Moskiewską, córką wielkiego księcia moskiewskiego – Iwana III Srogiego i Zoe Paleolog, ale para nie doczekała się potomstwa.

Aleksander Jagiellończyk zmarł już19 sierpnia 1506 roku. Trzy lata wcześniej – 13 marca 1503 roku zmarł jeszcze inny brat Zygmunta – biskup, kardynał i prymas Polski – Fryderyk Jagiellończyk. Nie żył już także królewicz Kazimierz Jagiellończyk – przyszły święty.

Teraz to Zygmunt Stary stał się jedynym pretendentem do tronu, ale jednocześnie musiał oddalić kochankę – Katarzynę Ochstat (Telniczankę). Zapewnił jej i jej dzieciom dobrobyt oraz wydał ją za mąż za podskarbiego wielkiego koronnego – Andrzeja Kościeleckiego. Sam pojechał objąć dwa wakujące trony: litewski (wielkoksiążęcy) i polski (królewski).

Barbara Zapolya – zapomniana królowa

Wobec powyższego należało znaleźć żonę dla nowego polskiego monarchy. Wybór padł na przedstawicielkę szlacheckiego rodu Zapolyów – Barbarę Zapolyę. Była córką Stefana Zapolyi i Jadwigi Cieszyńskiej. Zapolyowie otrzymali szlachectwo od króla Węgier – Macieja Korwina.

Barbara Zapolya została polską królową i pierwszą żoną Zygmunta Starego w 1512 roku, a w 1515 roku już nie żyła! Przez trzy lata małżeństwa z Zygmuntem urodziła mu dwie córki, a polski król zdążył się w niej szaleńczo zakochać.

Pierwsza córka pary królewskiej przyszła na świat w 1513 roku i otrzymała imię Jadwiga. Dwa lata później, w 1515 roku urodziła się natomiast druga córka Zygmunta i Barbary – Anna Jagiellonka. Królowa źle zniosła drugi poród i zakończył się on jej śmiercią. Jej mała córeczka – Anna przeżyła, ale w wieku pięciu lat (1520 r.) podzieliła los matki.

Po śmierci pierwszej żony Zygmunt Stary popadł w depresję. W tych ciężkich chwilach pocieszała go jego była kochanka – Katarzyna Ochstat, która także była już wdową po Andrzeju Kościeleckim.

Polecamy również: Ludwik II Jagiellończyk. Król, któremu życie uratowały świnie!

Małżeństwo z Joachimem II Hektorem

Jadwiga Jagiellonka (1513-1573) miała więcej szczęścia, bo żyła dłużej niż jej rodzona siostra Anna. Spośród wielu kandydatów na jej męża, wśród których był między innymi przyszły teść jej przyrodniego brata, Zygmunta Augusta – Ferdynand I Habsburg, wybrano Joachima II Hektora z dynastii Hohenzollernów. Przy swatach wykorzystano pokrewieństwo Joachima II Hektora z Albrechtem Hohenzollernem – siostrzeńcem Zygmunta Starego.

Para doczekała się sześciorga dzieci. Mimo licznego potomstwa nie byli szczęśliwi. Joachim II Hektor dążył do pozbycia się Polaków z otoczenia żony, a ta z kolei nie znała języka niemieckiego i ciężko jej szła nauka tego języka.

Problemem było również to, że mąż Jadwigi przyjął wyznanie luterańskie, a żona została katoliczką. To bardzo osłabiło jej pozycję na dworze i sprawiło, że została odsunięta na boczny tor.

Polecamy również: Jak Bona Sforza upokorzyła swoją synową

Jadwiga Jagiellonka – niepełnosprawna córka Zygmunta Starego

7 stycznia 1551 roku doszło do tragicznego w skutkach wypadku. Para przebywała w zamku myśliwskim w Grimnitz. Gdy Jadwiga i Joachim weszli do komnaty, która znajdowała się na pierwszym piętrze, nagle zawaliła się pod nimi podłoga. Joachim zdążył odskoczyć, łapiąc się wystającej belki.

Jadwiga miała natomiast mniej szczęścia, gdyż runęła o jedną kondygnację niżej! W wyniku wypadku złamała nogę w udzie i kręgosłup. Stała się osobą niepełnosprawną. Mimo że po wypadku żyła jeszcze ponad 20 lat, to była już kompletnie odsunięta na boczny tor.

Jej mąż natomiast miał liczne kochanki, z którymi je zdradzał. Na szczęście Zygmunt Stary o tragedii swojej córki nigdy się nie dowiedział, gdyż zmarł 1 kwietnia 1548 roku.

Polecamy również: Jadwiga Jagiellonka. Niedoszła królowa Cypru

Bibliografia:

• Edward Rudzki, Polskie królowe. Żony Piastów i Jagiellonów, Warszawa 1985.