Jak Kazimierz IV Jagiellończyk został odznaczony Orderem Podwiązki

Order ustanowiony przypadkiem….

Legenda głosi, że Order Podwiązki został ustanowiony przez Edwarda III Plantageneta zupełnym przypadkiem. Podczas jednego z dworskich bali, w którym uczestniczył również król Anglii, jedna z dam zgubiła podwiązkę. Edward III ponoć zauważył ją, podniósł i założył na własną nogę.

Przy tej okazji król miał wypowiedzieć słowa:  Honi soit qui mal y pense, co w tłumaczeniu na język polski oznacza: „Hańba temu, kto źle o tym myśli”. Zdanie to stało się dewizą odznaczenia. Król miał dodać, że z tej właśnie podwiązki uczyni najbardziej zaszczytną, jaka kiedykolwiek istniała.

Kazimierz IV Jagiellończyk vs papież Mikołaj V

Rządy Kazimierza IV Jagiellończyka były okresem walki z biskupem Zbigniewem Oleśnickim. Wbrew woli tego duchownego, król starał się u papieża Mikołaja V o zgodę na obsadzanie stanowisk kościelnych. W tym celu wysłał do Rzymu dwóch przedstawicieli z Wielkopolski: proboszcza poznańskiego Wyszotę z Górki oraz kasztelana poznańskiego Piotra z Szamotuł.

Poselstwo uzyskało od papieża zgodę na obsadzenie 90 beneficjów oraz na pobór podatku od duchowieństwa w wysokości 10 000 dukatów, który miano przeznaczyć na walkę z Tatarami. Kazimierz IV dążył także do poszerzenia swoich uprawnień, m.in. do pobierania przez kilka lat opłaty świętopietrza bezpośrednio do skarbu królewskiego. Choć nie wszystkie postulaty polskich wysłanników zostały spełnione, to osiągnięte ustalenia i tak stanowiły znaczący sukces dyplomatyczny.

W 1450 roku królewscy posłowie ponownie udali się do Rzymu, tym razem w celu przeforsowania kandydatury sekretarza Jana Gruszczyńskiego na biskupstwo włocławskie. Zabiegali o jego wybór w opozycji do Mikołaja Lasockiego, którego z kolei popierał papież Mikołaj V.

Równocześnie król wysłał poselstwo na Pomorze Gdańskie do Krzyżaków, reprezentowane przez kasztelana inowrocławskiego Mikołaja Szarlejskiego i kasztelana bydgoskiego Mikołaja Kościeleckiego. Ich zadaniem było uniemożliwienie przedstawicielowi Lasockiego objęcia dóbr należących do biskupstwa włocławskiego, które Krzyżacy byli skłonni mu przekazać.

Sytuację rozstrzygnęła dopiero śmierć Mikołaja Lasockiego, co zakończyło spór o włocławską diecezję. Biskupstwo objął wówczas popierany przez króla kandydat, czyli wspomniany już Jan Gruszczyński.

Polecamy również: Smutny los angielskich królowych. Jak zakończyły życie żony Henryka VIII?

Kazimierz IV Jagiellończyk odznaczony Orderem Podwiązki

Wspomniane wcześniej sukcesy polskiej dyplomacji oraz działania samego Kazimierza IV Jagiellończyka zaowocowały tym, że w 1450 roku król Anglii Henryk VI Lancaster odznaczył polskiego monarchę Orderem Podwiązki, a zatem najwyższym odznaczeniem w Królestwie Anglii.

Nadanie tak prestiżowego orderu wiązało się z określonymi konsekwencjami. Przede wszystkim należało nawiązać oficjalne stosunki dyplomatyczne z Anglią. W 1453 roku wysłano specjalne poselstwo, które miało przekazać królowi Kazimierzowi dokumenty nominacyjne. Jednak od 1454 roku władca Polski był już zaangażowany w przygotowania do wojny trzynastoletniej (1454–1466), co uniemożliwiło mu osobisty wyjazd do Windsoru w celu odebrania odznaczenia. Możliwe również, że sprawę zbagatelizowali sami polscy posłowie.

Ostatecznie kwestię nadania Kazimierzowi IV Orderu Podwiązki definitywnie zamknięto w 1472 roku. Prawdopodobnie wpływ na to miało geograficzne oddalenie Anglii, która w tamtym czasie wciąż pozostawała na peryferiach zainteresowań polskiej polityki.

Polecamy również: Najbiedniejszy król Polski. Nie miał nawet na tacę dla księdza

 Mimo to sam fakt uhonorowania Kazimierza IV tak zaszczytnym orderem stawia go w jednym szeregu z najwybitniejszymi monarchami Europy, takimi jak Henryk VIII Tudor, Elżbieta I Wielka czy zmarła w 2022 roku królowa Elżbieta II z dynastii Windsorów.

Bibliografia:

• Jones Dan, Waleczni królowie, twórcy Anglii, Kraków 2014.
• Biskup Marian, Górski Karol, Kazimierz Jagiellończyk. Zbiór studiów o Polsce drugiej połowy XV wieku, Warszawa 1987.