Brytyjska arystokratka Augusta Ada Byron King, hrabina Lovelace, zasłynęła jako autorka pierwszego algorytmu komputerowego w historii. Jej współpraca z Charlesem Babbagem nad maszyną analityczną otworzyła drogę do nowoczesnej informatyki, choć prawdziwe uznanie przyszło ponad sto lat po jej śmierci.
Edukacja pod okiem matki
Augusta Ada Byron przyszła na świat w grudniu 1815 roku jako córka słynnego poety lorda Byrona i Annabelli Milbanke. Matka celowo ukierunkowała jej wykształcenie na matematykę i nauki ścisłe, bojąc się artystycznego temperamentu ojca. Kontakt z Byronem nie doszedł do skutku – poeta opuścił Anglię krótko po narodzinach córki i zginął w Grecji, gdy Ada miała zaledwie osiem lat.
Zdolności dziewczynki dostrzegł Augustus de Morgan, który przewidywał jej wielką karierę naukową. Edukację prowadzono w domu, angażując najlepszych nauczycieli epoki. Choroba z 1829 roku na długi czas przykuła młodą Adę do łóżka, ale nie przerwała jej intelektualnego rozwoju.
Projekty lotnicze dwunastolatki
Jako dwunastolatka Ada zafascynowała się mechaniką lotu i konstruowaniem skrzydeł. Studiowała anatomię ptaków, testowała różne materiały od jedwabiu po pióra, obliczała proporcje między masą ciała a powierzchnią skrzydeł. Planowała nawet stworzyć podręcznik Flyology, który łączyłby wyobraźnię z metodologią naukową.
Te wczesne eksperymenty pokazały jej systematyczne podejście do rozwiązywania problemów. Młoda badaczka łączyła teoretyczne rozważania z praktycznymi testami.
Spotkanie z Babbagem i jego maszynami
Znajomość z Charlesem Babbagem rozpoczęła się w 1833 roku podczas prezentacji maszyny różnicowej. Mechaniczne urządzenie do automatycznych obliczeń wzbudziło w Adzie ogromne zainteresowanie.
Po ślubie z Williamem Kingiem, który został hrabią Lovelace, zaczęła uczestniczyć w londyńskim życiu naukowym, spotykając się z postaciami takimi jak Michael Faraday czy Mary Somerville.
Współpraca z Babbagem zintensyfikowała się podczas prac nad maszyną analityczną. Ada przetłumaczyła francuski tekst Luigiego Menabrei opisujący wykład Babbage’a. Do tłumaczenia dodała własne notatki oznaczone literami A-G, które potrójnie przekroczyły objętość oryginału.
Słynna notatka G zawierała szczegółowy sposób wyliczania liczb Bernoulliego przez maszynę. Ten algorytm uznawany jest dziś za pierwszy program komputerowy w dziejach ludzkości.
Kontrowersje wokół autorstwa i dalsze projekty
Historycy do dziś spierają się o rzeczywisty wkład Ady w powstanie algorytmu. Allan Bromley i Bruce Collier twierdzili, że Babbage stworzył większość programów samodzielnie, a rola Lovelace polegała głównie na popularyzacji koncepcji. Korespondencja wskazuje jednak, że Ada korygowała błędy w oryginalnym tekście i głęboko rozumiała mechanikę urządzenia.
Hrabina kontynuowała badania w innych dziedzinach. Eksperymentowała z Andrew Crossem nad elektrochemicznym modelowaniem procesów mózgowych.
Próbowała także stworzyć matematyczny system przewidywania wyników wyścigów konnych, co zakończyło się finansową katastrofą i ogromnymi długami.
Śmierć i pośmiertna sława
Rak szyjki macicy zakończył życie Ady w listopadzie 1852 roku. Miała zaledwie trzydzieści sześć lat. Matka kontrolowała ostatnie miesiące jej życia, ograniczając kontakty z przyjaciółmi i dostęp do środków przeciwbólowych. Pochowano ją w Hucknall obok grobu ojca, którego nigdy nie poznała.
Prawdziwe docenianie jej osiągnięć nastąpiło dopiero w połowie XX wieku. Publikacja notatek w 1953 roku przywróciła pamięć o jej pracy. Departament Obrony USA uhonorował ją w 1970 roku, nadając jej imię nowemu językowi programowania, a Nvidia użyła nazwy Ada Lovelace dla architektury kart graficznych w 2022 roku.
O autorze: przez wieki
