Normandzka księżniczka trafiła na angielski dwór w 1002 roku jako panna młoda króla Ethelreda II Bezradnego. Miała wtedy około czternastu lat. Anglosasi nadali jej imię Ælfgifu, którego używano w oficjalnych dokumentach zamiast oryginalnego Emma. Z tego związku przyszło na świat dwóch synów – Edward i Alfred.
Ucieczka przed duńskimi najeźdźcami
W 1013 roku duńskie wojska zaatakowały Anglię i Emma musiała ratować życie swoich dzieci. Zabrała Edwarda i Alfreda przez kanał La Manche do Normandii, gdzie wychowała się sama. Tam czekali na rozwój wypadków. Ethelred zmarł w 1016 roku, a zaraz po nim jego następca Edmund Żelaznoboki. Dopiero wtedy Emma zdecydowała się wrócić do Anglii.
Tymczasem władzę w kraju przejął Kanut, syn duńskiego króla Swena Widłobrodego. Nowy władca stanął przed problemem legitymizacji swojej pozycji wśród anglosaskiej szlachty. Potrzebował symbolicznego połączenia z poprzednią dynastią. Emma, wdowa po Ethelredzie, doskonale do tego pasowała.
Kanut miał już konkubinę Aelgifu z Northampton i dzieci z tego związku. To go nie powstrzymało. Poślubił Emmę w lipcu 1017 roku, zyskując tym samym legitymację w oczach angielskiej arystokracji. Emma ponownie została królową, tym razem u boku człowieka, który doprowadził do upadku jej pierwszego męża.
Współrządy i reforma praw kobiet
Emma nie była tylko ozdobą dworu. Kanut często wyruszał do Danii i innych skandynawskich terytoriów, zostawiając żonę z pełnomocnictwami w Anglii. Pełniła funkcję zbliżoną do regentki, zarządzając sprawami państwa pod nieobecność męża. Miała realną władzę i umiała z niej korzystać.
Z małżeństwa z Kanutem urodził się syn Hardekanut oraz córka. Około 1030 roku pod wpływem Emmy król wydał rewolucyjne prawo – zakazujące sprzedaży kobiet i zmuszania ich do małżeństwa wbrew woli. To był przełomowy moment w średniowiecznej historii praw kobiet, szczególnie w tak wczesnym okresie.
Gdy Kanut zmarł w 1035 roku, Emma od razu zaangażowała się w walkę o schedę po mężu. Popierała Hardekanuta, swojego syna z Kanutem, przeciwko Haroldowi – synowi króla z konkubiny Aelgifu. Zachowała kontrolę nad skarbcem i podatkami z Winchester, co dawało jej silną pozycję przetargową.
Wygnanie i tragedia syna Alfreda
Harold okazał się silniejszym graczem niż Emma przewidywała. W 1037 roku skazał ją na wygnanie i musiała uciekać do Flandrii. Hardekanut był zajęty walkami w Skandynawii i nie mógł matce pomóc. Emma próbowała odwrócić sytuację, wzywając z Normandii swoich synów z pierwszego małżeństwa.
To posunięcie skończyło się tragedią. Alfred został schwytany przez ludzi Harolda, oślepiony i wkrótce zmarł od ran. Edward wykazał się większą ostrożnością i uniknął losu brata. Harold umocnił swoją władzę i wydawało się, że Emma na stałe straci wpływy w Anglii.
Sytuacja odwróciła się w 1040 roku, gdy Harold zmarł. Hardekanut wrócił z Danii i objął tron angielski. Emma powróciła z wygnania i ponownie współrządziła krajem, tym razem wspierając już trzeciego króla – swojego syna z drugiego małżeństwa.
Konflikt z synem Edwardem
Hardekanut nie cieszył się długo władzą – zmarł już w 1042 roku. Tron przypadł Edwardowi Wyznawcy, synowi Emmy z pierwszego małżeństwa. Można było przypuszczać, że matka i syn będą współpracować. Stało się inaczej. Emma poparła Magnusa Dobrego, króla Norwegii, zamiast swojego własnego dziecka.
To posunięcie przekreśliło jej relacje z Edwardem. Syn odsunął matkę od dworu królewskiego i pozbawił ją wpływów politycznych. Po latach władzy i intryg Emma znalazła się na marginesie. Zmarła w marcu 1052 roku w Winchester, tym samym mieście, gdzie ponad pięćdziesiąt lat wcześniej wyszła za mąż po raz pierwszy.
Kronika Encomium Emmae Reginae, zamówiona przez samą królową w latach czterdziestych XI wieku, pozostaje głównym źródłem informacji o jej życiu. Dokument ten pokazuje, jak bardzo Emma dbała o swój wizerunek i polityczne dziedzictwo.
O autorze: przez wieki
