Dzieciństwo i życie na farmie
Anna Mary Robertson przyszła na świat 7 września 1860 roku w Greenwich w stanie Nowy Jork jako trzecie z dziesięciorga dzieci w ubogiej rodzinie farmerów. Jej dzieciństwo upływało na pracy w gospodarstwie, a nauka w szkole była luksusem dostępnym tylko przez krótkie okresy.
Już jako dziewczynka wykazywała zainteresowanie sztuką – malowała na papierowych lalkach sokiem z winogron i cytryn, a ojciec, doceniając jej pasję, zachęcał do rysowania na starych gazetach.
W wieku dwunastu lat Anna opuściła dom rodzinny, by pracować jako pomoc domowa u zamożnych sąsiadów. Przez piętnaście lat sprzątała, gotowała i szyła dla innych rodzin, a jedna z nich, zauważając jej zainteresowanie sztuką, podarowała jej kredki i woskowe pastele. Jednak życie nie pozwalało na rozwijanie pasji – obowiązki domowe i praca fizyczna pochłaniały cały jej czas.
Małżeństwo i rodzinna codzienność
W 1887 roku Anna poślubiła Thomasa Mosesa, z którym zamieszkała na wynajętej farmie w okolicach Staunton w Wirginii. Przez kolejne lata para prowadziła gospodarstwo, a Anna rodziła dzieci – w sumie dziesięcioro, z których aż pięcioro zmarło w dzieciństwie. By dorobić do domowego budżetu, Anna produkowała własne chipsy ziemniaczane i masło, które sprzedawała sąsiadom.
W 1905 roku, po niemal dwóch dekadach spędzonych w Wirginii, Mosesowie przenieśli się do Eagle Bridge w stanie Nowy Jork. Tam kupili własną farmę, którą Anna prowadziła nawet po śmierci męża w 1927 roku. Przez większość życia była znana jako „Mother Moses”.
Początki artystycznej drogi
Anna przez lata wyszywała obrazy z włóczki, tworząc tzw. „worsted pictures”, które rozdawała rodzinie i znajomym. Jednak z czasem dokuczliwy artretyzm uniemożliwił jej dalszą pracę z igłą. Wtedy, za namową siostry Celestii, sięgnęła po farby i pędzle – miała wtedy 78 lat.
Pierwsze obrazy malowała na kawałkach kartonu, desek czy starych materiałach, często przedstawiając sceny z życia na farmie, święta, pory roku i wspomnienia z dzieciństwa. Jej styl był prosty, naiwny, ale pełen barw i nostalgii. Anna nie miała żadnego formalnego wykształcenia artystycznego – wszystko, co tworzyła, wynikało z obserwacji i pamięci.
Odkrycie i droga do sławy
Przełom nastąpił w 1938 roku, gdy jej obrazy wystawione w oknie apteki w Hoosick Falls zauważył Louis J. Caldor, kolekcjoner sztuki z Nowego Jorku. Zachwycony ich autentycznością, kupił wszystkie prace i odwiedził Annę, by nabyć kolejne. Rok później trzy jej obrazy trafiły na wystawę „Contemporary Unknown American Painters” w nowojorskim Museum of Modern Art.
W 1940 roku w galerii Otto Kallira w Nowym Jorku odbyła się jej pierwsza indywidualna wystawa zatytułowana „What a Farm Wife Painted”. Wkrótce jej prace zaczęły pojawiać się na kolejnych wystawach w Stanach Zjednoczonych i Europie. W latach 40. i 50. jej obrazy biły rekordy popularności, a Anna stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych artystek folkowych na świecie.
Sztuka, która podbiła świat
Anna przez ponad dwie dekady stworzyła około 2000 obrazów, z których wiele przedstawiało idylliczne sceny z życia amerykańskiej wsi: żniwa, zimowe kuligi, święta, prace polowe czy rodzinne uroczystości.
Jej obrazy były wykorzystywane na kartkach świątecznych, znaczkach, kalendarzach i w reklamach. W 1953 roku pojawiła się na okładce magazynu „Time”, a jej setne urodziny świętowano na łamach „Life”. W 2006 roku jej obraz „Sugaring Off” został sprzedany na aukcji za 1,36 miliona dolarów, ustanawiając rekord cenowy dla jej twórczości.
„Mother Moses” zmarła 13 grudnia 1961 roku w wieku 101 lat w Hoosick Falls w stanie Nowy Jork. Została pochowana na lokalnym cmentarzu, a jej pogrzeb zgromadził tłumy wielbicieli i przedstawicieli świata sztuki.
O autorze: przez wieki
