Jej życie, choć splecione z najważniejszymi rodami wyspy, toczyło się na marginesie burzliwych dziejów rodzeństwa. Mimo przynależności do królewskiego rodu pozostała „córką Yorku”, przesłoniętą przez potężniejszych krewnych i zmienne koleje historii.
Dzieciństwo Anny z Yorku
Anna przyszła na świat 2 listopada 1475 roku w Pałacu Westminsterskim jako piąta córka i siódme z dziesięciorga dzieci króla Edwarda IV i królowej Elżbiety Woodville. W jej żyłach płynęła krew Plantagenetów oraz niezwykłych babek. Jedną z nich była Cecylia Neville, dumna córa Ryszarda Yorku, drugą Jaquette Luksemburska, której losy sięgały francuskich i burgundzkich dworów.
Choć urodziła się w czasach względnego spokoju po zakończeniu Wojny Dwóch Róż, ten spokój okazał się krótkotrwały. Jej dzieciństwo przypadło na okres, gdy dom Yorków panował, ale rywalizacja o tron wcale nie wygasła. Niebezpieczeństwo czaiło się dosłownie wszędzie.
Krótko po śmierci ojca w 1483 roku Anna i jej rodzeństwo zostali uznani za nieślubnych w akcie ogłoszonym przez stryja, nowego króla Ryszarda III. Przez kilka miesięcy schronili się w sanktuarium w Westminster Abbey, uciekając przed potencjalną groźbą uwięzienia lub śmierci.
Dopiero po obietnicy króla, że ich nie skrzywdzi, powrócili na dwór. Nigdy jednak nie odzyskali statusu z czasów rządów ojca. Po upadku Ryszarda III i objęciu tronu przez Henryka VII Tudora akt o nieprawości dzieci Edwarda IV został unieważniony. Najstarsza siostra Anny, Elżbieta, została królową Anglii jako żona nowego monarchy.
Polityczne plany
Anna jako młodsza córka Yorków stała się narzędziem polityki dynastycznej. Początkowo planowano jej małżeństwo z księciem szkockim, synem Jakuba III. Takie związki miały umacniać sojusze między królestwami i zabezpieczać pokój na granicach.
Po przedwczesnej śmierci króla Szkotów w 1488 roku plany te porzucono. Anna została na angielskim dworze. Jej pozycja była trudna, ale nie beznadziejna.
W 1494 lub 1495 roku poślubiła Thomasa Howarda, późniejszego 3. księcia Norfolk, który już wcześniej zabiegał o jej rękę. Małżeństwo to miało aspiracje polityczne, ale nie okazało się szczególnie szczęśliwe.
Wszystkie czworo dzieci Anny i Thomasa zmarły w młodym wieku. Najstarszy syn, również Thomas, żył zaledwie dwanaście lat, a trzy kolejne dzieci pochowano jako niemowlęta. Ta seria tragedii musiała być dla młodej matki niewyobrażalnym ciosem.
Życie u boku ambitnego męża
Brak potomstwa i złe zdrowie Anny zapewne przyczyniły się do poczucia izolacji i rozczarowania, jakie towarzyszyły jej życiu. Jej mąż był człowiekiem ambitnym, który wytrwałością i sprytem budował potęgę rodziny Howardów. Thomas Howard należał do tych arystokratów, którzy potrafili przetrwać zmiany dynastii i utrzymać wpływy.
Anna, zawsze osoba słabego zdrowia, żyła w cieniu jego rosnącej kariery politycznej. Nie mogła dać mu dziedzica, co w tamtych czasach było dla kobiety źródłem wielkiej frustracji i poczucia winy. Społeczność dworska mogła ją postrzegać jako niepełnowartościową żonę.
Mimo tych trudności małżeństwo trwało przez szesnaście lat. Anna starała się wspierać męża w jego ambicjach politycznych, choć jej rola ograniczała się głównie do ceremonialnych obowiązków. Była świadkiem wielu zmian na angielskim dworze.
W ostatnich latach życia otrzymała od bratanka, króla Henryka VIII, liczne nadania ziemskie. W 1510 i 1511 roku król przekazał jej i jej ewentualnym potomkom różne dobra w Anglii, w tym zamek Wingfield.
Przedwczesna śmierć i wieczny spoczynek
Anna zmarła 23 listopada 1511 roku, mając zaledwie 36 lat. Pierwotnie pochowano ją w klasztorze Thetford, lecz po latach jej szczątki przeniesiono do kościoła św. Michała Archanioła we Framlingham. Tam spoczęła obok męża pod wykonanym na jej cześć nagrobkiem.
Ciekawym szczegółem jest to, że Thomas Howard spoczął po jej lewej stronie, a nie z prawej, jak było zwyczajem. Być może był to gest szacunku dla jej królewskiego pochodzenia. Nawet w śmierci Anna zachowała pewne prerogatywy wynikające z urodzenia.
Przez długie lata Anna z Yorku pozostawała na marginesie dziejów. Przytłoczyła ją sława sióstr: królowej Elżbiety, Cecylii czy Katarzyny. Każda z nich odegrała ważniejszą rolę w historii Anglii.
Wśród ostatnich śladów jej życia są dokumenty dotyczące nadań ziemskich od Henryka VIII. Pokazują one, że król pamiętał o swojej cioci i starał się zapewnić jej godne utrzymanie w ostatnich latach życia.
O autorze: przez wieki
