Sopranistka z Brna podbił sceny operowe Wiednia i Nowego Jorku w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Maria Jeritza kreowała pierwsze role w dziełach Straussa, Korngolda i Janáčka, a jej interpretacja Marietty w Die tote Stadt przyniosła jej międzynarodową sławę.
Wiedeńskie lata świetności
Cesarz Franciszek Józef zauważył talent młodej śpiewaczki po jej debiucie w Opolu w 1910 jako Elsa w Lohengrinie. Rok później Jeritza otrzymała kontrakt z cesarską operą w Wiedniu, gdzie rozpoczęła spektakularną karierę.
W 1912 stworzyła tytułową rolę w Ariadne auf Naxos Richarda Straussa, siedem lat później zaśpiewała Cesarzową w Die Frau ohne Schatten tego samego kompozytora. Współpraca ze Straussem przyniosła jej uznanie krytyki i publiczności.
W 1920 wystąpiła w hamburskiej premierze Die tote Stadt Ericha Wolfganga Korngolda jako Hariette. Miesiąc później zagrała Mariettę w wiedeńskiej produkcji tej opery, co stało się jej najsłynniejszą rolą przez kolejne dekady.
Podbój Metropolitan Opera
Listopad 1921 przyniósł debiut w Metropolitan Opera w Nowym Jorku w roli Marietty. Występ zapewnił jej międzynarodowy rozgłos i otwarcie drzwi do najważniejszych scen operowych świata.
W 1926 zaśpiewała tytułową partię w amerykańskiej premierze Turandot Giuseppe Pucciniego. Kreacja ta potwierdziła jej pozycję jako jednej z czołowych sopramistek dramatycznych epoki.
Między 1924 a 1932 stworzyła w Metropolitan pierwsze amerykańskie wykonania głównych ról w operach Janáčka, Wolf-Ferrariego i von Suppégo. Kreowała również partie w dziełach Straussa i Korngolda, budując repertuar obejmujący najważniejsze dzieła współczesnych kompozytorów.
Ulubione role i styl sceniczny
Szczególną popularność zdobyła jako Tosca, Carmen i Thaïs w operze Masseneta. Jej interpretacje łączyły wybitne walory wokalne z intensywną grą aktorską.
Krytycy nazywali ją „Morawską błyskawicą” ze względu na energię i temperament sceniczny. Lata 1920-1930 stanowiły szczyt jej kariery artystycznej, kiedy regularnie występowała w Wiedniu i Nowym Jorku.
Jej styl odznaczał się dramatyczną intensywnością i zdolnością do kreowania przekonujących postaci scenicznych. Połączenie walorów wokalnych z talentem aktorskim zapewniło jej wyjątkową pozycję w operze międzywojennej.
Pochodzenie i szkolenie wokalne
Marie Jedličková przyszła na świat w październiku 1887 w Brnie, należącym wówczas do Cesarstwa Austro-Węgierskiego. Edukację muzyczną rozpoczęła w miejscowym konserwatorium, kontynuując ją później w Nowym Jorku.
Jej nauczycielką w Stanach była Estelle Liebling, wybitna pedagożka wokalna. Szkolenie pod jej okiem ukształtowało technikę wokalną młodej śpiewaczki i przygotowało ją do kariery operowej.
Przyjęła pseudonim artystyczny Maria Jeritza, pod którym zyskała międzynarodową sławę. Imię sceniczne stało się synonimem wybitnego sopranu dramatycznego w operze pierwszej połowy XX wieku.
Małżeństwa i ostatnie lata
Po krótkim związku z Friedrichem Wienerem poślubiła austriackiego arystokratę Leopolda Salvatora Freiherra Poppera von Podhragy. W 1935 wyszła za hollywoodzkiego barona Winfielda Sheehana, który zmarł dziesięć lat później.
Czwartym mężem został biznesmen z New Jersey Irving Seery, za którego wyszła w 1948. Para osiedliła się w dzielnicy Forest Hill w Newark, gdzie Jeritza mieszkała do końca życia.
Zmarła w 1982 mając dziewięćdziesiąt cztery lata. Spoczęła na cmentarzu Holy Cross w North Arlington w New Jersey.
O autorze: przez wieki
