Gilles de Rais. Pierwszy seryjny morderca Europy?

Gilles de Rais i Joanna d’Arc

Życie Gilles’a de Rais od początku toczyło się w luksusie. Pochodził z arystokratycznego rodu Montmorency-Laval i odziedziczył fortunę, której mogliby mu pozazdrościć niektórzy książęta. Posiadał rozległe ziemie w Bretanii, Andegawenii i Poitou. Wychowywał się wśród przepychu, uczył się łaciny, fechtunku i sztuki wojennej.

Szybko dał się poznać jako człowiek o nieprzeciętnej odwadze. W wieku niespełna dwudziestu lat wyróżnił się w walce, a gdy w 1429 roku spotkał Joannę d’Arc, jego życie nabrało nowego tempa.

To właśnie u jej boku zdobywał największe zaszczyty. Walczył pod Orleanem, Jargeau i Patay, przyczynił się do koronacji Karola VII w Reims. Był tak blisko słynnej Dziewicy Orleańskiej, że niektórzy twierdzili, iż łączyła ich relacja znacznie głębsza niż tylko wojskowa.

„Gilles był dla Joanny jak cień” – pisał historyk Jean Benedetti. Nie opuszczał jej nawet na krok, a gdy została schwytana przez Burgundczyków, podobno próbował organizować jej odbicie. Bezskutecznie.

Gdy Joanna została spalona na stosie w 1431 roku, Gilles de Rais jakby stracił sens życia.

Życie ponad miarę

Gilles de Rais po wojnie nie potrafił odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Porzucił wojsko, zerwał kontakty z dworem królewskim i wrócił na swoje włości. Ale to nie był spokojny żywot arystokraty.

Szybko zaczął trwonić fortunę na niewyobrażalną skalę. W swoich zamkach organizował wystawne uczty, które trwały całymi tygodniami. Sprowadzał muzyków, aktorów i artystów, a gościom nie brakowało dosłownie niczego.

Z czasem zaczęły pojawiać się dziwne pogłoski. Mówiono, że Gilles interesuje się alchemią. Że sprowadza do swoich zamków astrologów i nekromantów. Że szuka sposobu na zdobycie nieśmiertelności i zawiera pakt z demonami.

To jeszcze nie było nic niezwykłego – w końcu średniowieczna arystokracja często miała dziwne fascynacje. Problem polegał na tym, że w tym samym czasie w okolicach jego zamków zaczęły znikać dzieci!

Czytaj również: Rzeź Wielenia (1108). Największa masakra Pomorzan w średniowieczu?

Proces i makabryczne zeznania

Latami Gilles de Rais był nietykalny. Był zbyt bogaty, zbyt potężny, by ktokolwiek odważył się go oskarżyć. Ale w końcu nawet jego fortuna nie mogła go ochronić.

W 1440 roku został aresztowany i oskarżony o serię potwornych zbrodni. Władze kościelne i świeckie oskarżyły go o herezję, sodomię i – co najważniejsze – o morderstwa setek dzieci.

Świadkowie twierdzili, że Gilles osobiście uczestniczył w zbrodniach. Zeznania były przerażające:

• dzieci były zwabiane do zamków pod pretekstem służby,
• po ucztach prowadzono je do komnat, gdzie je torturowano i mordowano,
• ich ciała palono lub ukrywano w zamkowych lochach.

„Po dokonaniu aktu mordu de Rais często modlił się przed ciałem ofiary” – twierdzili oskarżyciele. Jego służba przyznała, że odkryła szczątki wielu ofiar. Sam Gilles w końcu również się przyznał!

Czytaj również: Tamerlan. Bestia ze Wschodu, twórca imperium

Czy de Rais był seryjnym mordercą?

Czy Gilles był seryjnym mordercą? Na to pytanie historycy wciąż nie potrafią odpowiedzieć jednoznacznie. Z jednej strony – dowody były przytłaczające. Ilość świadków i spójność ich zeznań wskazują, że coś rzeczywiście działo się w zamkach Gilles’a de Rais.

Z drugiej – był zbyt bogaty, by nie stać się celem. Jego majątek był łakomym kąskiem dla kościelnych i świeckich dostojników. Czy proces mógł być pretekstem do jego przejęcia? Wydaje się, że tak, ale brak w tej materii wystarczających dowodów.

Czytaj również: Najokrutniejsza władczyni średniowiecza. Dopuściła się makabrycznych zbrodni

Ale czy można sfabrykować zeznania kilkudziesięciu świadków? Czy można wymusić przyznanie się do winy kogoś tak potężnego? 26 października 1440 roku Gilles’a de Rais powieszono i spalono. Dziś uważa się go za pierwszego seryjnego mordercę Europy.

Literatura uzupełniająca:

• Jan Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocław 2004.
• Michel Herubel, Gilles de Rais, Warszawa 1987.