Uwielbiany we Francji, znienawidzony w Polsce. Henryk Walezy – pierwszy król elekcyjny Polski
Henryk Walezy jest niezwykle ciekawą postacią. Na polskim tronie nie zagościł zbyt długo i nie miał dobrej opinii. Jego ucieczka i niedotrzymane obietnice postawiły go w bardzo złym świetle. Dodatkowo był postacią barwną i kontrowersyjną. Jego ubiór i upodobania wzbudzały zdziwienie. Z kolei we Francji uznano go za wybitnego władcę, który rządził przez kilkanaście lat. Skąd tak skrajne opinie? Dlaczego jego postać wzbudza tak różne emocje? Poznaj mało znane fakty i ciekawostki na temat Henryka Walezego.
Karolina Spodarek
19 października 2021
- Henryk Walezy już jako dziecko był uwielbiany przez matkę. Katarzyna Medycejska pokładała w nim duże nadzieje i chciała zagwarantować mu wysoką pozycję polityczną. Henryk uczestniczył w wielu jej politycznych działaniach, a ona postawiła sobie za cel zdobycie dla syna korony polskiej. Walka o tron była zacięta, ponieważ chęć na niego mieli też Habsburgowie. Ostatecznie 11 maja 1573 roku to Henryk został wybrany królem w ramach wolnej elekcji, a do koronacji doszło 21 lutego 1574 roku.
- Przyjazd Henryka do Krakowa wzbudził wiele kontrowersji, a sam król nie potrafił odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Nie znał nawet języka polskiego, więc miał bardzo utrudnione zadanie. Często symulował choroby, aby uniknąć wypełniania swoich obowiązków. Jego działania polityczne były ograniczone, a to nie wróżyło niczego dobrego.
- Henryk Walezy powodował ogólne poruszenie głównie ze względu na swój wygląd i upodobanie do mężczyzn w sukienkach. Król przykładał dużo uwagi do swojego wizerunku. Chodził w rajstopach, miał starannie ułożone włosy, nosił kolczyki, a jego twarz była pomalowana. Szybko pojawiły się pogłoski o jego homoseksualnych skłonnościach.
Czytaj również: Zapomniani królowie Polski. Kogo jeszcze wpisałbyś na tę listę?
- Henryk otaczał się wieloma mężczyznami, którzy również zwracali uwagę na swój wygląd. Okazuje się jednak, że oprócz pięknych sukni mieli też wiele umiejętności. Byli dobrze wyszkolonymi ochroniarzami i dbali o bezpieczeństwo króla. Potrafili posługiwać się bronią, a to mogło ochronić władcę przed zamachami.
- Henryk Walezy wytrzymał na polskim tronie zaledwie pięć miesięcy. Na jego decyzję o ucieczce wpływ mogło mieć kilka rzeczy. Przede wszystkim nie czuł się dobrze nad Wisłą. Był w obcym miejscu, nie znał języka i krążyło o nim wiele plotek. Próbowano zmusić go do podpisania dokumentów ograniczających jego władzę oraz do zaręczyn ze sporo starszą Anną Jagiellonką. Kiedy dowiedział się o śmierci brata, nie wytrzymał i postanowił uciec do Francji.
- Ucieczka Henryka Walezego była dość spektakularna i została uznana za niezwykle haniebny czyn. Król uciekł z Polski w nocy, przebrany i z lokajem u boku. Ruszono za nim wprawdzie w pościg, ale mimo złapania go nie udało się go namówić do powrotu. Henryk obiecał wrócić do kraju za jakiś czas, ale obietnicy nie dotrzymał. Wyznaczono ostateczny termin jego powrotu, a następnie uznano jego działania za abdykację. Henryk nigdy oficjalnie nie zrzekł się polskiej korony i do końca życia uważał się za króla.
Czytaj również: Abdykacja Jana Kazimierza. Pierwszy król Polski, który zrzekł się tronu
- Mimo śmierci brata Henryk Walezy nie spieszył się z powrotem do Francji. Wykorzystał okazję i zafundował sobie wakacje. Otrzymał pieniądze od matki i postanowił odpocząć w Wiedniu. Spędził tam dwa tygodnie na podziwianiu zabytków, zakupach i innych uciechach. Dalsza podróż do Francji zajęła mu aż dwa miesiące.
- Rządy Henryka we Francji skupiały się na próbach zakończenia konfliktów religijnych, które trwały tam już od lat. Ostatecznie nigdy mu się to nie udało. Król miał też złe stosunki z duchownymi, szlachtą i magnatami. Ważne stanowiska u boku Henryka zajęte zostały przez jego ukochanych dworzan.
- Henryk Walezy uciekając z Polski uniknął ślubu z Anną Jagiellonką, a we Francji planował ożenić się z ukochaną księżną de Condé. Niestety jego wybranka była mężatką i nie dożyła rozwodu. W tych okolicznościach Walezy na swoją żonę wybrał księżniczkę Ludwikę. Poznał ją dużo wcześniej i bardzo mu się podobała. Ostatecznie nie mieli żadnych dzieci.
Czytaj również: Śmierć z powodu rany? Tak właśnie zginęło 5 polskich władców
- Ogromnym zaskoczeniem była śmierć Henryka. W 1589 roku przyszedł do króla pewien dominikanin, który twierdził, że musi mu natychmiast przekazać bardzo ważny list. Zastał króla siedzącego na sedesie, ale został wpuszczony, ponieważ była to rzekomo sprawa niecierpiąca zwłoki. Król zajęty czytaniem i unieruchomiony na toalecie, otrzymał śmiertelny cios sztyletem.
Bibliografia
- Grzybowski S., Henryk Walezy, Wrocław 1985.
- Procner M., Sodoma, Gomora i faceci w spódniczkach. Czy Henryk Walezy naprawdę wolał panów? [https://ciekawostkihistoryczne.pl/2020/06/05/sodoma-gomora-i-faceci-w-spodniczkach-czy-henryk-walezy-naprawde-wolal-panow/].
Autor: Karolina Spodarek
O autorze: Karolina Spodarek
Absolwentka Akademii Sztuki Wojennej na kierunku Bezpieczeństwo Międzynarodowe. Duża część programu jej studiów to historie konfliktów, wojen i wielkich władców. To właśnie na studiach zaczęła interesować się historią i postanowiła zgłębiać swoją wiedzę. Zajmuje się na co dzień copywritingiem, a prywatnie jej pasją jest psia psychologia.
(Visited 1 268 times, 3 visits today)